امام رضا (ع)؛ خورشید کرامت در قلب ایران | نام رضا، نوای دل‌ها در دهه کرامت

بازار تبریز آنلاین - موسی‌ کاظم‌زاده : وقتی قدم در صحن گوهرشاد می‌گذاری، گویی زمان متوقف می‌شود. نسیمی خنک، عطر گل‌های یاس و صدای بال کبوتران، تو را به جهانی دیگر می‌برند؛ جهانی که قلب‌ها به ضرباهنگ عشق به امام رضا (ع) می‌تپد. اینجا، مشهدالرضا، نه‌تنها خانه زائران، بلکه پناهگاه قلب‌هایی است که در جست‌وجوی آرامش و معرفت‌اند. دهه کرامت، از اول تا یازدهم ذی‌القعده، که با میلاد حضرت معصومه (س) آغاز و به ولادت هشتمین امام شیعیان ختم می‌شود، فرصتی است برای بازخوانی سیره مردی که نامش پس از قرن‌ها، هنوز در گوشه‌گوشه ایران طنین‌انداز است. اما چرا «رضا» این‌قدر در دل‌ها جا دارد؟

عالم آل محمد (ص)؛ نوری که قرن‌ها می‌درخشد

علی بن موسی الرضا (ع)، متولد ۱۱ ذی‌القعده سال ۱۴۸ هجری قمری در مدینه، از نسل پاک پیامبر (ص) و فرزند امام موسی کاظم (ع) بود. از کودکی، هوش و حکمتش چنان درخشید که او را «عالم آل محمد (ص)» لقب دادند. در دورانی که فرقه‌های مختلف و شبهات اعتقادی، جامعه اسلامی را متلاطم کرده بود، امام رضا (ع) با دانش بی‌کران خود، چراغ هدایت شد. در سال ۲۰۱ هجری قمری، مأمون عباسی، خلیفه‌ای که به دنبال مشروعیت‌بخشی به حکومت خود بود، امام را از مدینه به مرو فراخواند. او با تحمیل ولایتعهدی، قصد داشت امام را تحت نظارت قرار دهد، اما این تصمیم، فرصتی شد تا نور معرفت رضوی بیش از پیش بدرخشد.

مأمون مناظراتی علمی ترتیب داد و علمای ادیان و مذاهب، از مسیحیان و یهودیان تا زرتشتیان و صابئین، را در برابر امام قرار داد. اما استدلال‌های منطقی و پاسخ‌های الهی ایشان، همه را به تحسین واداشت. در یکی از این مناظرات، به نقل از عیون اخبار الرضا، عالمی مسیحی پس از شنیدن پاسخ‌های امام، گفت: «این دانش، جز از خاندان نبوت برنمی‌خیزد.» رساله ذهبیه، که امام به درخواست مأمون در علم طب نگاشت، گواه دیگری از جامعیت علمی اوست. این رساله، که شامل توصیه‌هایی برای حفظ سلامت جسم و روح است، هنوز هم در پژوهش‌های پزشکی سنتی مورد توجه قرار دارد.

سفر به سرزمین رضا؛ جایی که دل‌ها آرام می‌گیرد

لقب رضا، که به معنای خشنودی و رضایت است، تنها نامی نبود؛ آیینه‌ای بود از قلب رئوف و روح بلند امام. روایات بسیاری از کرامت ایشان نقل شده است. در یکی از این داستان‌ها، که در بحارالانوار آمده، مردی نیازمند به حرم پناه برد و با توسل به امام، نه‌تنها از فقر رها شد، بلکه به عزت رسید. امام فرمودند: «مَنْ فَرَّجَ عَنْ مُؤْمِنٍ فَرَّجَ اللَّهُ عَنْهُ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ» (کسی که غم مؤمنی را برطرف کند، خدا غم‌های دنیا و آخرت او را برطرف می‌کند). این حدیث، جوهره سیره‌ای است که خدمت به خلق را راهی به سوی رضایت خدا می‌دانست.

امام رضا (ع) حتی در برابر دشمنان با رافت رفتار می‌کرد. وقتی مأمون او را به اجبار به مرو آورد، امام با حکمت، از موقعیت ولایتعهدی برای ترویج معارف اسلامی و حفظ وحدت امت استفاده کرد. او با زیرکی، سیاست‌های عباسیان را خنثی نمود و نشان داد که قدرت واقعی، در ایمان و خدمت به مردم است. شهادت ایشان در سال ۲۰۳ هجری قمری، به دست مأمون و با سم، پایان زندگی ظاهری امامی بود که جانش برای همیشه در قلب مؤمنان زنده ماند.